مروري بر عوامل زيان‌آور و مخاطرات موجود در قصابي‌ها

وقتي قصاب ها قرباني مي شوند

براي اكثر ما شنيدن كلمه قصابي يادآور گراني گوشت يا مشكلات خريد گوشت با كيفيت و تازه و بدون چربي و استخوان است، اما اين بار مي‌خواهيم به آن سوي پيشخوان مغازه رفته، ببينيم افرادي كه اين ماده غذايي نسبتا گران‌قيمت را مي‌فروشند، ممكن است در معرض چه مخاطراتي قرار داشته باشند.

قصاب‌ها در معرض عوامل زيان‌آور متعددي قرار دارند. در اين شغل، عوامل فيزيكي، شيميايي، ارگونوميك و بيولوژيك مي‌تواند سبب بروز آسيب‌هاي شغلي شود. از اين ميان عوامل بيولوژيك بيشتر سلامت آنها را تهديد مي‌كند و پيشگيري از آن از اهميت بيشتري نيز برخوردار است.

كاهش شنوايي

قصاب‌ها در محل كارشان به دليل مواجهه با صداي چرخ گوشت يا صداهاي ضربه‌اي ساتور ممكن است در طولاني‌مدت دچار كاهش شنوايي شوند و متاسفانه كاهش شنوايي ناشي از كار غيرقابل برگشت و درمان‌ناپذير است. براي پيشگيري از كاهش شنوايي در محيط‌هاي كاري بايد سر و صداي محل كار را زير حد مجاز 85( دسي‌بل) نگه داشت و از اقدامات مناسب براي كاهش صوت استفاده كرد. مثلا تعمير و بالانس كردن چرخ گوشت مي‌تواند از سر و صداي اضافي در محل كار بكاهد و در مرحله آخر نيز استفاده از گوشي‌هاي حفاظتي براي پيشگيري از كاهش شنوايي توصيه مي‌شود. بد نيست بدانيد، در انگليس بيش از 170 هزار نفر در اثر مواجهه با سر و صداي اضافي در محل كار از كاهش شنوايي رنج مي‌برند و براي قصاب‌هايي كه دچار كاهش شنوايي ناشي از كار مي‌شوند، 5 هزار يورو غرامت در نظر گرفته شده است.

بريدگي‌ها و خراش‌هاي دست قصاب

قصاب‌ها به دليل كار كردن با اشيا و وسايل تيز و برنده مانند چاقو و ساتور ممكن است هنگام كار دچار بريدگي و جراحت در ناحيه دست شوند. در اين صورت، بايد سريعا اقدام به درمان كنند و تا بهبود كامل زخم از تماس دست با گوشت خام خودداري كنند. گاهي نيز خراش‌هاي بسيارريزي در پوست ايجاد مي‌شود كه سبب ورود و انتقال ويروس و باكتري از گوشت‌آلوده به بدن فرد مي‌شود و ايجاد بيماري مي‌كند.

درماتيت‌هاي تماسي

براي پيشگيري از بريدگي‌ها و جراحات ناشي از كار با ساتور و چاقوي قصابي، استفاده از دستكش‌هاي سيمي بين قصاب‌ها معمول است. گاهي پوست بعضي افراد به نيكل موجود در اين دستكش‌ها حساسيت نشان مي‌دهد و در پوست دست فرد، درماتيت تماس با نيكل ايجاد مي‌كند.

به دليل اينكه سطح محيط قصابي و وسايل و ابزار كار بايد هر روز ضدعفوني و شسته شوند، گاهي ممكن است درماتيت در اثر حساسيت به مواد شوينده و پاك‌كننده ايجاد شود كه توصيه مي‌شود هنگام شستن و تميز كردن مغازه، حتما از دستكش و در صورت لزوم از ماسك استفاده شود.

بيماري‌هاي اسكلتي - عضلاني

قصاب‌ها هنگام تحويل گرفتن گوشت و قرار دادن آن در مغازه بايد قطعات بزرگ گوشت را بلند و حمل كنند كه ممكن است باعث ايجاد كمردرد در آنها شود. بهتر است قصاب‌ها اصول بلند كردن بار را بياموزند تا از ايجاد چنين آسيب‌هايي پيشگيري شود. نشانگان تونل كارپال نيز ممكن است در اثر ضربات ناشي از خرد كردن استخوان گوشت و قرار گرفتن مچ دست به حالت نامناسب ايجاد شود.

زگيل‌هاي ناشي از كار

معمولا در دستان كاركنان كشتارگاه‌ها و قصابي‌ها كه با حيوانات سر و كار دارند، زگيل‌هايي به وجود مي‌آيد. ميزان شيوع زگيل‌هاي پوستي در افراد معمولي 10 درصد است و اين ميزان در قصاب‌ها و افرادي كه با حيوانات و گوشت آلوده تماس دارند، به دو برابر يعني حدود 20 درصد مي‌رسد. علت ايجاد اين عارضه، ويروسي از گروه پاپيلوماست كه از راه خراش‌ها و زخم‌هاي كوچك روي پوست وارد اپي‌درم مي‌شود و رطوبت نيز آن را تسهيل مي‌كند.

بيماري‌هاي عفوني با منشأ شغلي

در اثر تماس با گوشت آلوده، ممكن است بيماري‌هاي ميكروبي در قصاب‌ها ايجاد شود كه تب مالت (بروسلوز)، تولارمي، اريزيپلوئيد، سل پوستي، سياه زخم و عفونت‌هاي پوستي با استرپتوكوك و استافيلوكوك نمونه‌هايي از اين بيماري‌هاي ميكروبي هستند كه در اثر انتقال و ورود باكتري از گوشت آلوده يا تماس با احشاي حيوان‌ آلوده در بدن فرد ايجاد مي‌شوند و در اكثر موارد با مصرف آنتي‌بيوتيك از سوي پزشك بهبود پيدا مي‌كنند.

عوارض قارچي پوست

عوارض قارچي پوست نيز از مشكلات شايع در افرادي است كه با حيوانات آلوده در تماس هستند. عوارض قارچي و مشكلات پوستي ناشي از آلودگي با قارچ‌ها در قصاب‌ها نيز ديده مي‌شود كه بايد سريعا درمان شده، از عفوني شدن و پيشرفت آنها جلوگيري شود.

يك بيماري بدون علامت

توكسو پلاسموسيس نيز از بيماري‌هايي است كه ممكن است در قصاب‌ها ايجاد شود. اين بيماري در اثر تماس با گوشت آلوده ايجاد مي‌شود و عامل ايجاد آن ميكروارگانيسمي از نوع پروتوزوا است. اين بيماري معمولا علامت خاصي ندارد و در اكثر بيماران معمولا بدون علامت است اما برخي علائم كوتاه مدت آن تب، درد ماهيچه‌اي، گلودرد و سردرد و تورم غدد لنفاوي و بزرگي طحال است. اين بيماري در طولاني‌مدت مي‌تواند اعضاي حياتي مانند مغز، ماهيچه‌هاي قلب و غدد لنفاوي را تحت تاثير قرار دهد و دچار مشكل كند.

بيماري‌هاي شايع در بين قصاب‌ها

طبق مطالعات انجام شده، بيماري‌هاي قلبي، عروقي، فشار خون، ناراحتي‌هاي مربوط به غدد لنفاوي و برخي سرطان‌ها مانند سرطان ريه و كبد نيز در بين قصاب‌ها شايع است.

چند توصيه

براي پيشگيري از بيماري‌هاي با منشا‡ بيولوژيك و جلوگيري از انتقال آلودگي از گوشت حيوانات به انسان، رعايت توصيه‌هاي زير مفيد است.

*‌ شستن مكرر دست‌ها با آب گرم و صابون

* لمس نكردن چشم و دهان پس از تماس دست با گوشت آلوده

* شستن چاقوها و ساتورها و چرخ گوشت و تمامي ابزارهايي كه با گوشت آلوده تماس پيدا كرده‌اند.

* دفع حشرات و جوندگان از محل

* پوشيدن روپوش و لباس مخصوص كار و شست‌و‌شوي منظم آن با مواد شوينده و ضدعفوني كننده.

* نظافت محل، شست‌و‌شوي كف، ديوارها و پنجره‌ها و سطوح كار با مواد شوينده و ضد عفوني كننده.

ويژگي‌هاي يك قصابي بهداشتي

تمام محيط‌هاي كاري بايد بهداشتي و سالم باشند، اما بهداشت و سلامت در مشاغل و محيط‌هاي شغلي كه مواد غذايي در آنها عرضه مي‌شود، از اهميت بيشتري برخوردار است.

يك ماده غذايي آلوده حتي مي‌تواند، سبب ايجاد بيماري كشنده در فروشنده يا مشتريان شود. به همين خاطر در اين زمينه مشاغلي كه به توليد و عرضه محصولات غذايي مي‌پردازند، از اهميت بيشتري برخوردار هستند. اگر موارد زير در يك قصابي رعايت و اجرا شود، آن قصابي يك محل كار بهداشتي به حساب خواهد آمد.

ظ بايد ساختمان و محل مناسبي براي مغازه قصابي در نظر گرفته شود .ساختمان‌هاي قديمي و نمور براي احداث قصابي مناسب نيستند. ساختمان بايد مرتبا تعمير شود و راه‌هاي ورودي براي جوندگان نداشته باشد.

ظكف مغازه قصابي بايد از جنسي باشد كه به خوبي قابل شست‌و‌شوست و به راحتي تميز مي‌شود. تمام نقاط بين ديوار و زمين تا ارتفاع 75 ميلي‌متر از كف نيز بايد از جنس قابل شست‌و‌‌شو باشد. كف زمين نبايد از جنسي باشد كه خون و آلودگي را به خود جذب كند.

* سطح داخلي ديوارها بايد صاف، ضد گرد و غبار و از جنسي باشد كه آلودگي را به خود جذب نكند و به راحتي تميز شود. براي اين كار معمولا از كاشي يا سنگ استفاده مي‌كنند. حداقل ارتفاع ديوارها 2/40 متر است.

* سقف نيز بايد صاف و ضد گرد و غبار باشد و به راحتي تميز شود.

* نور كافي در قصابي‌ها براي راحتي كاركنان و پيشگيري از حوادثي مانند بريدگي و جراحت با چاقو و همچنين بهتر تميز كردن محل لازم است. نور بايد بدون چشم‌زدگي و ايجاد سايه باشد. در قصابي‌ها شدت نوري با حداقل 215 لوكس در سطح كار لازم است.

* تهويه مناسب براي جلوگيري از ايجاد گرماي اضافه، جلوگيري از ايجاد بوي نامطبوع و ايجاد محيطي راحت لازم است. اگر استفاده از تهويه طبيعي مقدور نباشد، بايد از كولر يا پنكه براي تهويه هوا استفاده شود.

* فضاي كافي براي كار كردن و همچنين نظافت بايد وجود داشته باشد.

* بايد محل مناسبي براي وسايل شخصي و لباس‌هاي كاركنان وجود داشته باشد.

* سرويس بهداشتي، طبق دستورالعمل بهداشتي ساختمان بايد در محل كار وجود داشته باشد.

* وجود محلي براي شست‌و‌‌شوي دست‌ها با آب و صابون در مغازه لازم است.

* امكان استفاده از آب سالم و بهداشتي تصفيه شده بايد در مغازه‌ قصابي وجود داشته باشد.

* آب گرم 63 درجه سانتي‌گراد براي شست‌و‌‌شوي ابزار و وسايل و 38 درجه سانتي‌گراد براي شست‌و‌شوي دست‌ها بايد در محل تامين شود.

* لوله‌كشي سرويس بهداشتي، بايد در اندازه و ظرفيت مورد نياز فراهم باشد تا شست‌و‌شوي كف مغازه و نظافت ديوارها به راحتي انجام شود.

* نصب و استفاده از توري مناسب براي در و پنجره‌ها به منظور استفاده از تهويه طبيعي و جلوگيري از ورود حشرات ضروري است.

* وجود يخچال مناسب در اندازه مورد نياز براي نگهداري گوشت در قصابي‌ها ضروري است و گوشت‌ها پس از تحويل بايد سريعا در در دماي زير 2 درجه سانتي‌گراد يخچال نگهداري شوند. يخچال بايد فضاي كافي براي خنك‌كنندگي داشته باشد و گوشت‌ها نبايد روي هم قرار داده شوند.